Δενδρολίβανο: Ένα βότανο με πολλές ιδιότητες

Το δενδρολίβανο είναι ένα από τα βότανα που θα πρέπει να βρίσκονται στο ράφι της κουζίνας σου. Όταν προστίθεται σε σούπες, σάλτσες, βραστά, ψητά δίνει υπέροχη γεύση και άρωμα. Επίσης, το δενδρολίβανο έχει αρκετές ευεγερτικές ιδιότητες στην υγεία και γι’ αυτό θα πρέπει να προστίθεται τακτικά στη διατροφή μας.
Το δενδρολίβανο κατάγεται από την περιοχή της Μεσογείου και είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στην ιταλική και ελληνικη κουζίνα. Είναι πλούσιο σε βιταμίνη A, C, B6 και φυλλικό οξύ. Η χημική δομή του περιλαμβάνει συστατικά φαινολικών και φλαβονοειδή (που λειτουργούν ως αντιοξειδωτικά). Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του βοτάνου εξηγείται από την παρουσία του τερπενοειδή και ουρσολικό οξύ όπου λέγεται ότι έχει αντι-καρκινικές ιδιότητες.

Ιστορία

Σύμφωνα με τη παράδοση, το δενδρολίβανο πήρε το όνομά του από τη Παναγία, η οποία άφησε το μανδύα της πάνω στο θάμνο όπου τα λουλούδια του θάμνου έγιναν μπλε και από τότε ονομάστηκε τριαντάφυλλο της Μαρίας (rosemary). Οι αρχαίοι Έλληνες το θεωρούσαν δώρο της Αφροδίτης ενώ οι μαθητές φορούσαν στεφάνια από δεντρολίβανο όταν είχαν εξετάσεις, γιατί βοηθούσε την συγκέντρωση και την μνήμη. Επίσης, το χρησιμοποιούσαν παλιότερα ως λιβάνι γι’ αυτό λεγόταν και λιβανόδενδρο.

Οφέλη στην υγεία:

Οι πιο σημαντικές ευεγερτικές ιδιότητες του δενδρολίβανου είναι οι εξής:
1.    Πρόληψη του καρκίνου
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το δεντρολίβανο μπορεί να προλάβει τον καρκίνο (μαστού, της λευχαιμίας, του προστάτη, του πνεύμονα και του ήπατος). Τα δύο συστατικά του δεντρολίβανου και συγκεκριμένα το καφεϊκό οξύ και ροζμαρινικό οξύ είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη και συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής και των ελεύθερων ριζών που συνδέονται με την ανάπτυξη καρκίνου. Χρησιμοποιώντας δεντρολίβανο στα ψητά μπορεί να μπλοκάρει τις ενδεχομένως καρκινογόνες (HCAs) ενώσεις που μπορούν να σχηματιστούν, όταν μαγειρεύεται το κρέας σε υψηλές θερμοκρασίες (1).
2.    Toνώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Το δενδρολίβανο είναι καλό για να αποτρέψει το βήχα, τις βρογχίτιδες και το κοινό κρυολόγημα. Οι δραστικές ουσίες του είναι αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντι-καρκινογόνες. Αυτό ισοδυναμεί με τριπλή επίθεση ενάντια σε πολλές διαφορετικές ασθένειες και παθογόνους παράγοντες που θα μπορούσαν να απειλήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα ή να βλάψουν την ακεραιότητα του σώματος (2).
3.    Έχει αντιβακτηριακή δράση και βοηθάει στη πέψη
Το δενδρολίβανο δρά εναντίον βακτηριακών λοιμώξεων, κυρίως λοιμώξεων του στομάχου. Εχει αποδειχθεί ότι η κατανάλωσή του εμποδίζει την ανάπτυξη βακτηρίων που προκαλούν έλκος του στομάχου. Επίσης, το δενδρολίβανο συνδέεται με την πρόληψη των λοιμώξεων Staph, που σκοτώνουν χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο ενώ ταυτόχρονα ρυθμίζει τον εντερικό σωλήνα και το γαστρεντερικό σύστημα μειώνοντας τη δυσκοιλιότητα, το φούσκωμα και τη διάρροια. Τέλος βοηθάει τη λειτουργία της πέψης, κινητοποιώντας την έκκριση γαστρικών υγρών, της χολής και τη λειτουργία του ήπατος (3).
4.    Ενισχύει τη μνήμη
Λειτουργεί ως θερμαντικό όπου διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος προς τον εγκέφαλο και βελτιώνει τη συγκέντρωση της μνήμης. Το δεντρολίβανο έχει συνδεθεί με την τόνωση της γνωστικής δραστηριότητας στους ηλικιωμένους, καθώς και εκείνων που υποφέρουν από γνωστικές διαταραχές, όπως Alzheimer ή άνοια (4).
5.    Καταπολεμά τους πονοκεφάλους και μειώνει το στρες.
Το άρωμα του δεντρολίβανου και μόνο έχει συνδεθεί με τη βελτίωση της διάθεσης και την ανακούφιση από το στρες. Επίσης χρησιμοποιείται για τη νευραλγία, τους πονοκεφάλους, τις ημικρανίες και την κατάθλιψη. Όταν το φυτό καταναλωθεί ή εφαρμόζεται τοπικά σε κάποιο είδος αλοιφής μπορεί να έχει παρόμοια αποτελέσματα. Αρωματοθεραπεία χρησιμοποιεί επίσης αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου για το σκοπό αυτό (5)
6.   Βελτίωση της στοματικής υγείας
Ως φυσικό αντιβακτηριακό, το δεντρολίβανο λειτουργεί ως ένα θαυμάσιο αποσμητικό για την ανάσα και τη βελτιώση της στοματικής υγείας. Προσθέστε μερικά φύλλα σε ένα ποτήρι ζεστό νερό και, στη συνέχεια, κάνε γαργάρες για την εξάλειψη των βακτηρίων και θα σου δώσει φρέσκη και καθαρή αναπνοή όλη τη νύχτα.
7.   Μείωση του άσθματος
Περιέχει αντιφλεγμονώδη συστατικά που μπορεί να είναι χρήσιμα για τη μείωση της σοβαρότητας των κρίσεων άσθματος.
8.   Έχει αντισηπτικές ιδιότητες.
Όταν προστεθεί στο νερό του μπάνιου, θα βοηθήσει τις πληγές να επουλωθούν με φυσικό τρόπο και θα συμβάλλει στην πρόληψη μιας πιθανούς μόλυνσης (2).
9.   Έλεγχος του βάρους του σώματος
Σε πρόσφατες μελέτες βρέθηκε ότι μπορεί να μειώσει τη γλυκόζη αίματος και τα επίπεδα χοληστερόλης και να βοηθήσει στον έλεγχο του βάρους. Έρευνες σε ποντίκια έδειξαν ότι εντάσσοντας το σε μια διατροφή πλούσια σε λίπος, μπορεί να μειωθεί το σωματικό βάρος πάνω από 60%, σε σύγκριση με τα ζώα που τρέφονταν μόνο με διατροφή πλούσια σε λίπος. Τελευταίες έρευνες  επιβεβαιώνουν το ρόλο του δενδρολίβανου στο μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπιδίων και επισημαίνουν ότι το δενδρολίβανο μπορεί να χρησιμεύσει ως πιθανός υπογλυκαιμικός και υπολιπιδαιμικός παράγοντας (6).

Σαν ρόφημα ένα κουταλάκι σε ζεστό νερό. Συνολική ημερήσια πρόσληψη δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 4-6 γραμμάρια αποξηραμένων βοτάνων.
50 γρ. περίπου σε 1 κιλό βραστό νερό είναι καλό για μπάνια για τους ρευματισμούς.

Προφυλάξεις

Δεν λαμβάνεται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Είναι ακατάλληλο για άτομα με επιληψία, υψηλή αρτηριακή πίεση, νόσο του Crohn, ελκώδη κολίτιδα ή αλλεργικές αντιδράσεις
Επειδή δεντρολίβανο δεν έχει μελετηθεί σε παιδιά, δεν συνιστάται για ιατρική χρήση σε άτομα κάτω των 18 ετών. Ωστόσο είναι ασφαλές για κατανάλωση ως καρύκευμα σε τρόφιμα, όμως.