Ποιές οι επιδράσεις του καφέ στην υγεία

Ο καφές έχει λάβει μια σημαντική θέση στην ανθρώπινη κοινωνία για τουλάχιστον 1200 χρόνια. Μετά το πετρέλαιο, έχει γίνει το δεύτερο πιο πολύτιμο αγαθό σε όλο τον κόσμο. Η κατανάλωσή του, που πιθανότατα προέρχεται από την βορειοανατολική Αφρική, έχει γίνει μέρος της καθημερινής ζωής των ανθρωπών σε όλο τον κόσμο. Εκτιμάται ότι πάνω από το ήμισυ των Αμερικανών πίνουν καφέ κάθε μέρα ενώ η μέση κατανάλωση για ένα άτομο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας είναι 5,1 kg / έτος, η οποία είναι παρόμοια με εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών (1)
Η σχέση του καφέ με την υγεία έχει μελετηθεί σε πάνω από 8000 ιατρικές μελέτες κατά τη διάρκεια των τελευταιων 40 ετών. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, έχουν προκύψει  αντικρουόμενες διαπιστώσεις και ανησυχίες γεγονός που καθιστά δύσκολο στους επαγγελματίες υγείας και στο κοινό να ερμηνεύσουν τα δεδομένα. Ποιές λοιπόν είναι οι επιδράσεις του καφέ στην υγεία και ποια πρέπει να είναι η δοσολογία για να έχει θετικές επιδράσεις στον οργανισμό σας;
Στην πραγματικότητα, ο καφές είναι ένα πολύπλοκο μίγμα χημικών ουσιών, και είναι η κύρια πηγή καφεΐνης σε πολλούς πληθυσμούς. Επίσης περιέχει χιλιάδες διαφορετικές χημικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων των υδατανθράκων, λιπίδια, αζωτούχες ενώσεις, βιταμίνες, ανόργανα άλατα, αλκαλοειδή, και φαινολικές ενώσεις (2). Αν και η καφεΐνη είναι ένα σημαντικό συστατικό του καφέ, το περιεχόμενο του είναι εξαιρετικά μεταβλητό, όπου κυμαίνεται 30- 175 mg σε ένα φλιτζάνι (150 ml) σπιτικού καφέ.
Θετικές επιδράσεις καφεϊνης στην υγεία:

1.    Η καφεΐνη προκαλεί διεγερτικά αποτελέσματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η καφεϊνη ασκεί σημαντική δράση ενάντια στην αδενοσίνη. Η αδενοσίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής (χημική ένωση) και είναι υπέυθυνη να μας βάζει για ύπνο. Η καφεϊνη αναστέλει τη δράση της αδενοσινης, ενεργοποιεί την ντοπαμίνη και σεροτονίνη και μας κάνει να είμαστε πιο ενεργητικοί και δραστήριοι.
2.    Μείωση της έντασης και συχνότητας του πονοκεφάλου
3.    Αύξηση του ρυθμού του μεταβολισμού.
4.    Μείωση του κινδύνου ανάπτυξης διαβήτη τύπου ΙΙ (4).
5.    Μείωση του κινδύνου ηπατικής βλάβης (10)
6.    Θετική επίδραση στη νόσο του Πάρκινσον σε άνδρες καθώς και σε γυναίκες που δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ οιστρογόνα μετά την εμμηνόπαυση (11)
7.    Μικρότερη εμφάνιση της νόσου του Alzheimer (12).
8.    Βελτίωση της αντοχής και της αθλητικής επίδοσης.
9.    Μείωση της συχνότητας της αυτοκτονίας κατά 13% για κάθε φλυτζάνι του καφέ που καταναλώνεται καθημερινά (13).
10.    Μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου σε διάφορα όργανα, όπως το ήπαρ και παχέος εντέρο, αλλά δεν υπάρχει σαφής εξήγηση για το πώς ο καφές προστατεύει από το καρκίνο (14).
11.    Μικρή συσχέτιση έχει παρουσιαστεί ανάμεσα στη κατανάλωση καφέ στο κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου (14).

Έχει αντιοξειδωτική δράση ο καφές; Η απάντηση είναι “ναι”. Ο καφές είναι η νούμερο ένα πηγή αντιοξειδωτικών σε πολλές χώρες συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, την Ιταλία, την Ισπανία, και τη Νορβηγία. Η αντιοξειδωτική δράση του καφέ εξαρτάται από τη χημική σύνθεση. Π.χ ο καφές από φασόλια περιέχει ενώσεις από φαινολικό αντιοξειδωτικό. Έχει παρατηρηθεί ότι η αντιοξειδωτική δράση του καφέ ποικίλλει ανάλογα με τον βαθμό του καβουρδίσματος. Ανώτατο όριο αντιοξειδωτική δράσης παρατηρείται στον μέτρια ψημένο καθέ (5).

Ωστόσο, η καφεΐνη δεν είναι εντελώς ακίνδυνη.

1. Ο καφές έχει μέτρια καρδιαγγειακές επιδράσεις όπως ταχυκαρδία, υψηλή αρτηριακή πίεση, και περιστασιακά αρρυθμίας (1). Οι οξείες επιδράσεις του καφέ στο καρδιαγγειακό σύστημα ενδέχεται να προκύψουν περισσότερο σε ευαίσθητα άτομα. Βάσει δεδομένων, συμπεραίνεται ότι η μέτρια πρόσληψη καφεΐνης (2-3 φλιτζάνια ή 300mg / ημέρα) δεν σχετίζεται με παρενέργειες, όπως καρδιαγγειακές διεγερτικές επιδράσεις και αλλαγές στη συμπεριφορά, τουλάχιστον σε υγιείς ενήλικες (2).
2. Η υπερβολική πρόσληψη καφεΐνης έχει ενοχοποιηθεί ως αιτία της αυτόματης αποβολής ή διαταραγμένης ωρίμανσης του εμβρύου (3). Οι γυναίκες που σχεδιάζουν να μείνουν έγκυες καθώς και για οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της κύησης δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 300 mg / ημέρα.
3. Η υπερβολική δόση καφέ σε παιδιά μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή της συμπεριφοράς όπως  νευρικότητα ή άγχος (3). Κρίνεται ότι η πρόσληψη 2.5mg / kg βάρους σώματος / ημέρα είναι ένα ανώτατο όριο κατανάλωσης καφεΐνης σε παιδιά (Federal Υπουργείο Υγείας, Οττάβα, Οντάριο, Καναδάς).
4. Αύξηση της διούρηση (3).
5. Η κατανάλωση καφέ έχει συσχετιστεί με υψηλότερη συγκεντρώσεη της ολικής χοληστερόλης του ορού και της χαμηλής πυκνότητας χοληστερόλης λιποπρωτεϊνών.
6. Η καφεΐνη οδηγεί σε μικρή μείωση της απόδοσης της απορρόφησης του ασβεστίου στο γαστρεντερικό σωλήνα. Έτσι, μια επαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D και ο περιορισμός της κατανάλωσης καφέ σε 2-3 φλιτζάνια / ημέρα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου οστεοπόρωσης και καταγμάτων, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένα άτομα (3).
Παρά τα 20 χρόνια “καθησυχαστικών” ερευνών, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να αποφεύγουν τη καφεΐνη, επειδή ανησυχούν για τις βιολογικές επιδράσεις της στην υγεία Ποιο είναι λοιπόν το συμπέρασμα; Ο καφές είναι καλό ποτό για την υγεία σας, όταν καταναλώνεται με μέτρο (9).